Meervoudige integralen: Dubbelintegralen
Oneigenlijke dubbelintegralen
Oneigenlijke dubbelintegralen kunnen vaak op dezelfde manier berekend worden als oneigenlijke integralen in één veranderlijke. Je komt ze tegen bij onbegrensde integratiegebieden of wanneer de integrand onbegrensd is in een punt op de rand van het integratiegebied.
\(\iint_R\frac{1}{(x+y)^2}\,\dd(x,y)={}\)\(\ln(2)\)
Het moge duidelijk ziijn dat de functie \((x,y)\mapsto \frac{1}{(x+y)^2}\) niet gedefineerd is in het punt \((0,0)\) op de rand van het integratiegebied \(R\) en grotere waarden gaat aannemen naarmate men dichter in de buurt van de oorsprong komt. Toch heeft de dubbelintegraal een eindige waarde: \[\begin{aligned} \iint_R\frac{1}{(x+y)^2}\,\dd(x,y) &= \lim_{\xi\downarrow 0}\int_{x=\xi}^{x=1}\left(\int_{y=0}^{y=x^2}\frac{1}{(x+y)^2}\,\dd y\right)\dd x \\[0.25cm] &= \lim_{\xi\downarrow 0}\int_{x=\xi}^{x=1}\biggl[-\frac{1}{x+y}\biggr]_{y=0}^{y=x^2}\,\dd x\\[0.25cm] &= \lim_{\xi\downarrow 0}\int_{x=\xi}^{x=1}\left(\frac{1}{x}-\frac{1}{x^2+x}\right)\\[0.25cm] &=\int_{x=\xi}^{x=1} \frac{1}{x+1}\,\dd x\\[0.25cm] &=\int_{0}^{1} \frac{1}{x+1}\,\dd x\\[0.25cm] &= \biggl[\ln(x+1)\biggr]_{0}^{1}\\[0.25cm] &= \ln(2)-\ln(1)\\[0.25cm] &= \ln(2) \end{aligned}\]
We hebben hier heel formeel een limiet geïntroduceerd, maar als je de herhaalde integraal \(\displaystyle \int_{x=0}^{x=1}\left(\int_{y=0}^{y=x^2}\frac{1}{(x+y)^2}\,\dd y\right)\dd x\) had berekend, dan was alles ook gewoon goed gegaan en had er ook geen oneigenlijke integraal in de tussenresultaten tevoorschijn gekomen.