Om een bepaald eiwit te maken moet het gen aangezet worden via binding van het enzym RNA-polymerase aan de promotor van het gen. Wanneer een gen "aan" staat (dus actief is) volgen, na elkaar, twee processen:

• transcriptie: de informatie in het gen (codons) wordt overgeschreven naar een boodschapper RNA (mRNA);
• translatie: het mRNA wordt vertaald in aminozuren (de bouwstenen van een eiwit).

Dit wordt wel het centrale dogma van de moleculaire biologie genoemd.

Naast de promotor bezit een gen één of meerdere regulatorsequenties waaraan zich een regulatoreiwit kan binden dat de mate van transcriptie van het gen beïnvloedt (positief of negatief). Ook het geproduceerde eiwit kan als regulatoreiwit van zijn coderende gen fungeren.

Omdat er niet direct van gen naar eiwit kan worden gegaan, maar de keten van biochemische processen doorlopen wordt, treedt er 'vertraging' op in de reactie. Zoals we zullen zien kan dit leiden tot schommelingen in de concentraties van betrokken biochemische stoffen.