Naïeve verzamelingenleer: Elementaire begrippen en notaties
Operaties op verzamelingen: doorsnede, vereniging, verschil en complement
Verzamelingen kunnen op verschillende manieren met elkaar gecombineerd worden.
Doorsnede van verzamelingen
Doorsnede
De doorsnede van twee verzamelingen \(A\) en \(B\), genoteerd als \(A\cap B\), is de verzameling van alle elementen die behoren tot \(A\) en tot \(B\). In formulevorm: \[A\cap B=\{x \mid x\in A\text{ en } x\in B\}\] We noemen twee verzamelingen \(A\) en \(B\) disjunct als \(A\cap B=\emptyset\).
Analoog de doorsnede van geïndexeerde verzamelingen \(X_i\): \[\begin{aligned}\underset{i=1}{\overset{n}{\cap}}X_i&=X_1\cap X_2\cap X_3\cap \cdots\cap X_n\\ \underset{i=1}{\overset{\infty}{\cap}}X_i&=X_1\cap X_2\cap X_3\cap \cdots\end{aligned} \]
Voorbeelden
\[\{1,2,3\}\cap \{2,3,4\}=\{2,3\}\] \[[0,\infty)\cap (-1, 1)=[0,1)\] \[\{1,2\}\cap \{3,4\}=\emptyset\] \[\{1,2\}\cap \emptyset=\emptyset\]
Als \(X_i=\{x\mid x\in\mathbb{Z}^{+}\text{ en }x\ge i\}\), dan \[\begin{aligned}\underset{i=1}{\overset{n}{\cap}}X_i&= \{x\mid x\in\mathbb{Z}^{+}\text{ en }x\ge n\}\\ \underset{i=1}{\overset{\infty}{\cap}}X_i&=\emptyset\end{aligned} \]
Voor alle verzamelingen \(A\), \(B\) en \(C\) :
- \(\cap\) is idempotent: \(A\cap A= A\).
- \(\cap\) is commutatief: \(A\cap B= B\cap A\).
- \(\cap\) is associatief: \(A\cap(B\cap C)= (A\cap B)\cap C\).
- \(A\subset B\) dan en slechts dan als \(A\cap B=A\).
- \(A\cap \emptyset=\emptyset\).
- \((A\cap B)\subset A\) en \((A\cap B)\subset B\).
- Als \(A\subset B\) dan \((A\cap C)\subset (B\cap C)\).
- Als \(C\subset A\) en \(C\subset B\) dan \(C\subset(A\cap B)\).
Vereniging van verzamelingen
Vereniging
De vereniging van twee verzamelingen \(A\) en \(B\), genoteerd als \(A\cup B\), is de verzameling van alle elementen die behoren tot \(A\) of tot \(B\). In formulevorm: \[A\cup B=\{x \mid x\in A\text{ of } x\in B\}\]
Analoog de vereniging van geïndexeerde verzamelingen \(X_i\): \[\begin{aligned}\underset{i=1}{\overset{n}{\cup}}X_i&=X_1\cup X_2\cup X_3\cup \cdots\cup X_n\\ \underset{i=1}{\overset{\infty}{\cup}}X_i&=X_1\cup X_2\cup X_3\cup \cdots\end{aligned} \]
Voorbeelden
\[\{1,2,3\}\cup \{2,3,4\}=\{1,2,3,4\}\] \[[0,\infty)\cap (-1, 1)=(-1,\infty)\] \[\{1,2\}\cup \{2\}=\{1,2\}\] \[\{1,2\}\cup \emptyset=\{1,2\}\]
Als \(X_i=\{x\mid x\in\mathbb{R}\text{ en }0\lt x\le i\}\), dan \[\begin{aligned}\underset{i=1}{\overset{n}{\cup}}X_i&= \{x\mid x\in\mathbb{R}\text{ en }0\lt x\le n\}\\ \underset{i=1}{\overset{\infty}{\cup}}X_i&=\mathbb{R}^{+}\end{aligned} \]
Voor alle verzamelingen \(A\), \(B\) en \(C\):
- \(\cup\) is idempotent: \(A\cup A=A\).
- \(\cup\) is commutatief: \(A\cup B= B\cup A\).
- \(\cup\) is associatief: \(A\cup(B\cup C)= (A\cup B)\cup C\).
- \(A\subset B\) dan en slechts dan als \(A\cup B=B\).
- \(A\cup \emptyset=A\).
- \(A\subset(A\cup B)\) en \(B\subset(A\cup B)\)
- Als \(A\subset B\) dan \((A\cup C)\subset (B\cup C)\).
- \((A\cup B)\subset C\) dan en slechts dan als \(A\subset C\) en \(B\subset C\).
Absorptiewetten Voor alle verzamelingen \(A\) en \(B\):
- \(A\cap(A\cup B)=A\).
- \(A\cup(A\cap B)=A\).
Distributieve wetten Voor alle verzamelingen \(A\), \(B\) en \(C\):
- \(A\cap(B\cup C)=(A\cap B)\cup(A\cap C)\).
- \(A\cup(B\cap C)=(A\cup B)\cap(A\cup C)\).
Verschil van verzamelingen en complement
Verschil en complement
Als \(A\) en \(B\) verzamelingen zijn, dan is het verschil van A en B, genoteerd als \(A\backslash B\), de verzameling van alle elementen die behoren tot \(A\) en niet tot \(B\). In formulevorm: \[A\backslash B=\{x \mid x\in A\text{ en } x\notin B\}\] Als \(A\) het universum \(U\) is waarbinnen elementen van \(B\) gekozen zijn, dan noemen we \(U\backslash B\) het complement van \(B\) en noteren we dit als \(B^c\).
Uit de definitie van verschil volgt onmiddellijk dat voor elke verzameling \(A\) en het universum \(U\): \[\begin{aligned}A\backslash \emptyset &=A\\ A\backslash A &=\emptyset \\ \emptyset^{c}&=U\\ U^c&=\emptyset\end{aligned}\].
Voorbeelden
\[\{1,2,3\}\backslash\{1,3,5\}=\{2\}\] \[[0,\infty)\backslash (-1, 1)=[1,\infty)\] \[\{1,2\}\backslash\{3,4\}=\{1,2\}\] Als \(U=\mathbb{Z}\), dan \[\{0\}^c=\{n\in \mathbb{Z}\mid n\neq 0\}\] Als \(U=\mathbb{R}\), dan \[\begin{aligned}(-1,1){}^{c} &=(-\infty,-1]\cup[1,\infty)\\ &=\{x \mid x\le -1\text{ of } x\ge 1\}\end{aligned}\]
Symmetrisch verschil van verzamelingen
Symmetrisch verschil
Het symmetrisch verschil van twee verzamelingen \(A\) en \(B\), genoteerd als \(A\triangle B\), is in formulevorm: \[A\triangle B=(A\backslash B)\cup(B\backslash A)\text.\] Voor niet-disjuncte verzamelingen hoort hierbij onderstaand Venndiagram (zie later in deze sectie).
Dit Venndiagram illustreert ook: \[\begin{aligned} A\triangle B&=(A\cup B)\backslash (A\cap B)\\[0.25cm] A\triangle B&=B\triangle A\end{aligned}\]
Voorbeelden
\[\begin{aligned}\{1,2\}\triangle \{2,3,4\}&=\{1,3,4\}\\[0.25cm] \{a,b,c\}\triangle \{b,c,d\} &= \{a,d\}\end{aligned}\]
Voor een verzameling \(A\) geldt: \[A\triangle A=\emptyset\;\text{ en }\;A\triangle \emptyset=A\]
Voor alle verzamelingen \(A\), \(B\) en \(C\) geldt: \((A\triangle B)\triangle C=A\triangle (B\triangle C)\)